စှကႜးမၢး ဂြံဗႜးႏူေသၠံတဲသၾတဳ

စှကႜးမၢး ေသၢာံတိတ္ဗႜး ႏူေသၠံတဲသႝသၾတဳေရာင္မၢးဂွ္ ပသာ္မဒွ္ပႜန္ေရာ။ ပႛဲကုဪတၝဲ ( 25, December, 2007 ) ေတံ အဲ ခ်ဴပတုိန္ ထ႟းဏာကုဪမြဲပ႐ူတုဲရ။ လၞဳဟ္ တႝဟ္နသၞိက္ပခုိင္ဗဗုိန္ကုဪ ဂလာန္ဗ်တၱိစှကႜးဂွ္တုဲ ထပ္လၜထ႟းကုဪုအဂုီမြဲပႜန္။ ေပႝာ၀္စှဒစိတ္သာ္တံဂွ္ ဗႝတ္စှမြဲမြဲ ေသၢာံပတႜမၢး ပူဂုဪဂွ္ ဒွ္တႜပညာမြဲကုီေရာင္ အၥာသႜပတ္ဗ်တၱိဒစိတ္သာ္ (စှဒစိတ္သာ္) မဟုီတြံလ၀္ရ။ ဇႝတ္မဂြံပတႜ ဗ်တၱိစှကႜးမြဲဓ၀္ေလ၀္ ေသၢာံဒွ္တႜပညာမြဲေဍာတ္ကုီေရာင္ မိက္ဂး။ စှကႜး၀ြံ သၵးဟုီ ဗတ္ဘာသာေအင္ကလိတ္မၢး Cleverness ရသၵဟ္။ မေ၀ါဟာရစှကႜး၀ြံ ဇၞာပ္ေကာန္မန္တံ ဟုီဂးျဗဳဒၞံင္ စၞဟ္တၝဲတုဲ အဓိပၸဲါေဍံမမိက္သၢးဂွ္ တီကႜဳိဟ္ေကတ္ဒၞံင္ဖအုိတ္ရ။ ဂး..ဂး..ပုံအဂုဪမြဲ စှကႜးတုဲမဂြံတိတ္ဗႜးႏူေသၠံတဲသၾတဳဂွ္ သၞိက္တီမၢး ဆက္ဗွ္ပႜန္ညိ။

ဣ၀ြံ စှကႜးတုဲမဂြံတိတ္ဗႜးႏူေသၠံတဲသၾတဳဂွ္ ႏြံမြဲဂလာန္ကုီရ။ ပႛဲကာလမတုဲေတံ ေဗာဓိသတ္ပုဦ မဒွ္ကၾကင္ သုီျပ၀ါ ၅၀၀ ပဒတၜ ပႛဲၾကဳင္မြဲမႝဳံကု၀င္။ အေဒ၀ဒတ္ေလ၀္ ႏြံဖၜျပ၀ါကၾကင္ ၅၀၀ ပႛဲ၀င္ဂွ္ကုီရ။ ဒဒွ္ပ႐ုိက္မကႜဳင္စုိပ္ဇကုဂွ္ ေဗာဓိသတ္ကၾကင္ တီေကတ္ရ။ ပသာ္မတီေကတ္ဂွ္ေရာ။ စိင္ျဒင္မြဲ ငၝှစတၜ ဇေရင္ၾသင္ၾကဳင္ဂွ္ကုီ။ ဇေရင္၀င္ဂွ္ ေဍံကႜဳင္သၱိက္တၜလၞဳိန္ေဟင္။ ႏြံကာလမြဲတၝဲ ဒကုဲ႓ါ ဒွ္၀ါဒေသြက္ဇုဪတုဲ ထေဍင္ကိတ္တၜရင္သၠံရ။ ေဗာဓိသတ္ ညာတ္တုဲ ဗၥာရဏာတၜရ။ ဒဒွ္ပ႐ုိက္မကႜဳင္စုိပ္ဇကုဂွ္ တီေကတ္တုဲ သာ္၀ြံ မဟုီပတီျပ၀ါဂမႜဳိင္ရ။ ယြံမႝးတံ ပုဦဒၞံင္ ပုဦသၵဟ္ပ႐ုိက္အုိတ္ရ။ ျပ၀ါကၾကင္ဂမႜဳိင္ မိင္လဟုီကၾကင္ေဗာဓိသတ္တုဲ ဇက္ေကႜာံအာ၀င္သအာင္တုဲ ပဒတၜရ။

ကၾကင္အေဒ၀ဒတ္တုန္ေလ၀္ ဟြံပေတွ္တၜ ဂလာန္ေဗာဓိသတ္တုဲ ဒၞံင္တၜပႛဲ၀င္ဂွ္ေဟင္ရ။ ႀကၜ၀ြံ ဒကုဲ႓ါမထေဍင္ကိတ္ရင္သၠံဂွ္ ဒကုဲမြဲ က်အာတုဲေျဒပ္ဒၜအာရ။ ဒကုဲမက်ဂွ္ ေျဒပ္ဒၜဟြံဗႜးတုဲ ညာတ္စိင္မြဲမသၱိက္ဒၞံင္၊ ပႛဲေထၞာင္ဒပွ္စိင္ဂွ္ ေဍံေျဒပ္လုပ္အာရ။ စိင္တုန္ေလ၀္ လကုိတ္ငၝဳဟ္ ဒလုိက္ကၱဳဪ၊ လယွ္တသုိဟ္ပၱိတ္ ဟြံမာန္တုဲ တက္ဒပွ္ ဆင္ေစွ္ပႛဲ၀င္ၾကဳင္ဂွ္တုဲ ဖူထအူသဓုဪဂေစာတ္ သုီကုဪဒဒုိက္ေဟင္။ ဇႝတ္မဖူကႜဳင္ ဖူအာဂႜဳိင္ ဍာ္၀င္မသၨဳင္ဂွ္ ကႜဳိက္ကႜိအာရ။ ကၾကင္အေဒ၀ဒတ္ကုီ သုီညးမဒၞံင္ကေရာံေဒ၀ဒတ္ဂွ္ အာစုိပ္ဂမၥဳိတ္ေဟင္။

ေဗာဓိသတ္ကၾကင္ ဟုိတ္မႝဳံပညာ ညာတ္ေကတ္တုဲမျဂင္တီဟုိတ္ဖုဪ၊ လလၜဇကုသုီျပ၀ါဂမႜဳိင္ ဆညးမေပၱဟ္ဂလာန္ေဗာဓိသတ္ တံဂွ္ ဟြံဒြံဒဒုိက္ေဟင္ မိက္ဂး။ ဣ၀ြံ ဓ၀္သတိမမင္မြဲဓ၀္မစှကႜး၊ ဟုိတ္ႏူမစှကႜးတုဲ မဂြံတိတ္ဗႜးႏူေသၠံတဲသၾတဳရ။

ဟုိတ္ႏူမစှကႜး မဂြံညာတ္လ၀္ႏူဇေမၝာဲ ႓ုိန္လုပ္တၜ ပႛဲေသၠံတဲသၾတဳတုဲေလ၀္ မဂြံတိတ္ဗႜးႏူဒဒုိက္ေလ၀္ ႏြံကုီ။ ညးမဒွ္သာ္ဂွ္ေရာ။ လက္ထက္ေဗာဓိသတ္ပုဦ မဒွ္မင္ဗႜာဲအညတရမြဲ အာကတ္ကြတ္ ဍဳင္တကၠသုဪ၊ ကတ္ကြတ္တၝေလပ္တုဲ ကာလမကေလင္စၜ ဆုဪဒးကေလာ္မြဲ အလုံဇကုေဍံ ဒွ္ဒၞံင္ဇ႓ုိတ္ေဟင္။ ေဍံညာတ္ေဗာဓိသတ္ ေဍံေျဒပ္ႀသဲကႜဳင္ကုဪေဗာဓိသတ္ရ။

ပႛဲဂွ္ ေဗာဓိသတ္ ဗလးဏာတၝ၊ တၝၾကပ္အာ။ နတဲေဗာဓိသတ္ တက္ေဍံ၊ တဲေဗာဓိသတ္ ၾကပ္အာ။ နဇုိင္ ထႏွိက္ေဍံ၊ ဇုိင္ေဗာဓိသတ္ ၾကပ္အာ။ နကႛဳိပ္ ဒိေဍံ၊ ကႛဳိပ္ေဗာဓိသတ္ ၾကပ္အာတုဲ ေဗာဓိသတ္ တိတ္ဟြံဗႜးႏူေဍံတုဲ သာ္၀ြံ ေဗာဓိသတ္ ဂးကုေဍံရ။ ဟာဲကေလာ္အဇ႓ုိတ္ ဇကုအဲ၀ြံ ဗတ္ဇဗတ္ေရာင္။ ဖ်ဳန္အဲကုီလ၀္ ဆီအဲကုီလ၀္ ယာံေဗွ္သၥ မသၱန္ဒၞံင္ ပႛဲဂႝၜေဗွ္မၢး လၸသေလွ္ရ၊ ႏူပါင္ေဗွ္၀ြံ ဒုဪပတ္ျဒ တသာတ္တိတ္အာရ။ ေဗွ္ ဟြံဒးပကာဂစုိတ္ရဟာ။ ကေလာ္မိင္တုဲ ေဍံခ်ပ္ရ။ ေပႝာ၀္ညးသအာင္ အဲ ရပ္စကႜဳင္၀ြံ ေဍံ၀ြံမြဲ လဟုီတႝဟ္။ ေဍံ၀ြံ အဲ သၥတုဲ အဲ ဟဂြံဂ်ဳိင္လမ်ဳီေကြံရသၵဟ္၊ ေဍံဂးတုဲ ေဍံဗလးေကႜံရ။

ဣ၀ြံ ဓ၀္မစှကႜး မၢးေရာင္။ ဟုိတ္ဓ၀္မစှကႜးရ မဂြံဗႜးႏူေသၠံတဲကေလာ္ဇ႓ုိတ္ေရာင္ ဟြံေသင္ဟာ။

ဗ်တၱိစှကႜး

ပႛဲဗ်တၱိဒစိတ္သာ္တံဂွ္ ဗ်တၱိစှခႜ ကုဪဗ်တၱိစှေရင္ ႓ါသာ္ဂွ္ အဲ ခ်ဴပတုိန္ထ႟းဏာလ၀္ကုဪတုဲရ။ အဓိပၸဲါစှခႜ အဓိပၸဲါစှေရင္ မမိက္ဂြံဂးဂွ္ေလ၀္ မိတ္သဟာဲတံ တီကႜဳိဟ္ခႜင္ေကတ္ကုီရ။ ဗ်တၱိစှခႜဂွ္ အဲ ကႜာဲေစႜာံဏာလ၀္ ဗတ္ဘာသာေအင္ကလိတ္ Educational Strategy ရဂး။ ဗ်တၱိစှေရင္ပႜန္တုန္ ပသာ္ေသၢာံကႜာဲေစႜာံဏာ ဗတ္ဘာသာေအင္ကလိတ္ဂွ္ေရာ။ ဒၞါႏူဇကု ဒွ္ေကာန္ေအင္ကလိတ္မြဲ ဟြံေသင္တုဲ ဗႝတ္မေလပ္လ၀္ညိညဓ၀္ဂွ္ ကႜာဲေစႜာံဏာဗတ္ဘာသာေဍံ ဟြံေလာဲသြာ။ ပႛဲေ၀ါဟာရေအင္ကလိတ္ ဇကုမဂြံကတ္လၝတ္တီေကတ္လ၀္ ဗႝတ္ညိညသၨဳိင္သာဂွ္ ဂႜဲါျဂင္လဖွ္ပတိတ္ ႏူတမ္ဒုဪေကႝာတ္တုဲ စံက္ဂးေ၀ါဟာ၀ြံ ဗဗြဲေရာင္ မဒွ္ပႛဲစုိတ္ေတံတုဲ ကႜာဲေစႜာံဏာလ၀္ သာ္၀ြံ။ Arrangement ေရာင္ဂး။ ဒြးကုီ မုတ္ကုီဂွ္ တႜပညာမန္မတီေ၀ါဟာရေအင္ကလိတ္တံ သၢဳတ္သြာတ္ေကတ္ရ။

လၞဳဟ္ စုိပ္ကႜဳင္အလန္ဗ်တၱိစှကႜး မရႏုက္ကုဪပိရ။
၃။ စှကႜးမၢးဂွ္ ပသာ္မဒွ္ဂွ္ေရာ။ စှကႜး၀ြံ တႜပညာသႜပတ္ဗ်တၱိဒစိတ္သာ္ မကုဪလ၀္ဥပမာေဍံ ညံင္ရၜဍာ္ဗၵာရ။ သဘၜဍာ္ဗၵာမၢးဂွ္ ေကာံကေလာံဒၞံင္ ညံင္ကုဪမ႓ုိတ္ရပ္ေကတ္ဂြံကုီ။ ဆမ႓ုိတ္ရပ္ေကတ္ဂြံဂွ္ လ၀္ကုဪရ၊ ဆလပုဟ္တဲညိကုီဂွ္ ဟဂြံေတႛက္။ ဣ၀ြံ သဘၜဍာ္ဗၵာေရာင္။

ပၞာညံင္ရၜသာ္ဂွ္ကုီရ၊ ႀယၜပူဂုဪမြဲ တႝဟ္နညးသၞိက္ဖႛဳိန္ေကႜံ ႀတှဇွ္ဒယွ္တွ္ဇကုကုီလ၀္၊ တႝဟ္နညးသၞိက္ဖုတ္ေကႜံ ဒတုဲျမေမာ၀္ဇကု ကုီလ၀္၊ တႝဟ္နညးမေသၠတ္ဇမႝးကုဪဇကုကုီလ၀္၊ တႝဟ္နညးမေသၠတ္ လမ်ဳီဇကုကုီလ၀္၊ နကုဪေလြဟ္ဥပၸဲါစႝာဲ မဂႜဳိင္ ညးပႝဳက္ေဒပ္တုဲ နဓ၀္သတိမေလပ္စီေပႜပ္ လဗုိန္လ၀္ ပႛဲသႏၳာန္ညးတုဲ နဂလာန္၀ါစာသဂၤဟ မေလပ္စှကႜး နရွ္ရမ်ာင္ မတုပ္တၜ ညံင္ရၜျဒ၀္သၞိင္ဥဒုိန္ မဖ်ဳင္လ၀္သာဲေကၱာ၀္ညးတုဲ၊ န၀တၳဳကာမ မတြံဂးထ၀္ၾသန္ေၾသာံသၝဳ ညံင္ညးမေထာံလ၀္ ဇေကာက္ေဂါက္၊ ညံင္ေဒႝင္ပသဲေသႝာန္ မစင္လ၀္ပရန္တုဲ မေထာံလ၀္ ပႛဲဍာ္တုဲ သတ္ဍာ္သမႜဳီ ဟုိတ္ဟဂြံတီေကတ္တုဲ ေသႜဟ္ဂးစႝ မသၸအဟာဇကုရဂးတုဲ က႟ိပ္ငၝိတ္ေဖ်ံဏာတုဲ သတ္ဍာ္တံဂွ္ ဒးသႛိင္ေဒႝင္ပသဲဇေမၠက္တုဲ ဒးလုပ္အာေသၠံတဲသၾတဳရ။ ပူဂုဪမႝဳံကုညာဏ္ပညာမစှကႜး မတီအကၡရ နေလြဟ္ဥပဲါညးသာ္၀ြံတုဲ ႏူဇေမၝာဲ မဂြံဗလးဇကုေရာင္ မိဂၢး။

ဟုိတ္မႝဳံကုညာဏ္ပညာမစှကႜးတုဲ ညးမဂြံဗလးဇကု ႏူဘဲညးမပလုီပလာ္တံဂွ္ ညးဂွ္မဂပ္၀္ထ႟းေရာ။ ညံင္မွဳဟ္သဓ မႝဳံပညာမစှကႜး ႓ုိန္အစာပန္ မွတ္ပလုီတၜကုီ ဟုိတ္မႝဳံကုညာဏ္ပညာမစှကႜး မသွ္ပၱၜလ၀္ဓ၀္သတိတုဲ ဇၞာပ္ပ္ကာလလၞဳိန္ အစာပန္ ပလုီတၜကုီ ပလုီဟြံမာန္ေဟင္။ ႀယၜပူဂုဪမြဲ မႝဳံကုညာဏ္စမှကႜး မသွ္ပၱၜလ၀္ဓ၀္သတိ ဇၞာပ္ပ္ကာလ မဂြံဗႜးႏူစၞိန္ျပမာန္သၾတ တၞာမွဳဟ္သဓ ဟြံမြဲရ။ အေစာံမဒွ္ညာဏ္ေဗာဓိသတ္ မဂြံတိတ္ဗႜးႏူေသၠံတဲသၞိင္ေစာရဏိေရာင္။

မႝိဟ္လ၀္ကုဪဒွ္ကႜာရ၊ တိရစၧာန္တံကုီေလ၀္ ဟုိတ္မႝဳံညာန္မစှကႜး မဟဂြံ၀ိုတ္ဓ၀္သတိတုဲ မဂြံတိတ္ဗႜး ႏူေသၠံတဲသၾတဳကုီ။ ညးမဒွ္သာ္ဂွ္ေရာ။ လက္ထက္ေဗာဓိသတ္ပုဦမဒွ္တ႟ဳိင္ သုီျပ၀ါဂမႜဳိင္ ၅၀၀ ဂွ္ ဆုခ်မြဲတႝံဂွ္ ဒးဒးကာလသတ္တုဲ ေဗာဓိသတ္သုီျပ၀ါ ၅၀၀ ဂမႜဳိင္ ကႜဳင္စတၜသတ္ခ်လၞဳိန္ေဟင္။ ႏြံကာလမြဲတၝဲ လၞမြဲ ေဂၝင္ကႜဳင္၊ ေဍံကႜဳင္ညာတ္ ဒမံင္တ႟ဳိင္မလုပ္စ သၞ၀္တႝံဆုခ်ဂွ္တုဲ သာ္၀ြံ ေဍံခ်ပ္ရ။ လတူတႝံခ်၀ြံ အဲ ဗၵန္လ၀္ဇကုအဲတုဲ တ႟ဳိင္၀ြံ သလုပ္ေသၠံတဲအဲရ။ ေဍံဂးတုဲ လတူတႝံဆုဂွ္ ေဍံဗၵန္လ၀္ဇကု သုီကုဪလြဟ္တၝရ။

ေဗာဓိသတ္ သုီျပ၀ါသၠံဂမႜဳိင္ ဒးကာလ ေဂၝင္ကႜဳင္ကုဪတႝံဆုခ်ဂွ္ရ။ ႏူကႜာဟဂြံလုပ္ ႏူတႝံဆုခ်ဂွ္ ေဗာဓိသတ္ ညာတ္ဟုိတ္တုဲ ဗၥာရဏာတၜရ။ ပႛဲဇေရင္တႝံဆုခ်၀ြံ ႐ုိဟ္ပယတ္ပုဦမကႜဳင္ေတံ ဂေစံေသႝံၿပိပ္ယန္တံဂွ္ ေဍံကႜဳင္စတၜသြံ။ ပႛဲတၝဲလၞဳဟ္၀ြံ ၿပိပ္ယန္ဂေစံေသႝံတံ ဟြံမြဲ၊ ေဍံ သၝိတ္ျဇဒၞံင္။ ဟုိတ္ေဍံသႏြံရ သာ္၀ြံ ေဗာဓိသတ္ ခ်ပ္ဗၥာရဏာတၜရ။ ပႛဲဇေရင္တႝံဆုခ်၀ြံ ႐ုိဟ္ပယတ္ပုဦမကႜဳင္ေတံ ဂေစံေသႝံၿပိပ္ယန္တံဂွ္ ေဍံကႜဳင္စတၜသြံ။ ပႛဲတၝဲလၞဳဟ္၀ြံ ဂေစံေသႝံၿပိပ္ယန္ဟြံမြဲ ေဍံသၝိတ္ျဇဒၞံင္၊ ဟုိတ္ေဍံသႝဳံရ။ သာ္၀ြံ ေဗာဓိသတ္ဂးတုဲ ဗဒုိအ္လ၀္ျပ၀ါဂမႜဳိင္ရ။

ႏူဇေမၝာဲ ရၜ၀ြံ ေဗာဓိသတ္ေကာ္ဂး၊ ယြံေဒ၀တၜတႝံခ် မတုဲေတံ ႐ုိဟ္တၝဲပုဦမကႜဳင္ မႝး၀ါင္ဒုင္တႜဳင္သစၧဳ မႝးဗုိတ္ပၱိတ္တၜကုဪကႜာ။ လၞဳဟ္၀ြံ မူဟုိတ္ေရာ။ မႝး ဟြံဗုိတ္ပၱိတ္တၜကုဪပုဦသက္သက္သြံ။ လၞ မိင္တုဲ ရၜ၀ြံေဍံခ်ပ္ရ။ ေဒ၀တၜ၀ြံ မာတ္အဲမတုိန္ဒၞံင္ ညးေတံဒညတုဲ ဟဂံင္ဗုိတ္ပၱိတ္ေရာင္သၵဟ္ ေဍံဂးတုဲ ေဍံ႓ွ္ပလွ္ေကတ္ သတ္ခ်တုဲ ဗုိတ္ဏာဂတမုက္သၞိင္တ႟ဳိင္ရ။ သၞိင္တ႟ဳိင္ ညာတ္ေကတ္ဒဒွ္သၾတမႏြံတုဲ ပတီျပ၀ါဂမႜဳိင္တုဲ ကရၜအာဂႜဲါစသတ္ဆုေတၞင္ရ။ ေဗာဓိသတ္ မႝဳံပညာမေဒပ္လ၀္ဓ၀္သတိ မေလပ္စှကႜး မေလပ္ဗၥာရဏာဟုိတ္ဖုဪ မဂြံတိတ္ဗႜး ႏူေသၠံတဲသၾတဳေရာင္မိဂၢး။